راه و روش های تمرین صحیح سخنرانی چیست ؟

سخنرانی به بیان تفکرات در جهت توجیه اطرافیان اشاره دارد. فارغ از تعداد افراد حاضر در جمع، برای اثرگذاری کلام ، آمادگی برای سخنرانی در اولویت هر امری قرار دارد. اگر فردی آمادگی لازم را نداشته باشد نه تنها نمی تواند از نفوذ کلام خود بهره ببرد بلکه ممکن است به اعتبار خود نیز لطمه وارد کند. مطالب ذکر شده گویای اهمیت آمادگی برای سخنرانی است بنابراین لازم است که تمامی سخنرانان قبل از ورود به این عرصه از تمریناتی بهره ببرند. در همین راستا این مقاله به بیان روش های صحیح تمرین سخنرانی اختصاص یافته است.

اهمیت تمرین برای سخنرانی

اصولا افرادی که حاضر به سخنرانی در مجامع بزرگ یا کوچک می شوند از اعتماد بنفس کافی برخوردار هستند و این امر کمک بزرگی برای ارائه یک سخنرانی گویا و دلنشین است. اما بسنده کردن به اعتماد بنفس و یا تجربه های شیرین سخنرانی های موفقیت آمیز در جمع های دوستانه و یا خانوادگی نمی تواند دال بر این نکته باشد  که شما یک سخنران قهار هستید.

سخنرانی در مجامع عمومی یعنی مخاطب قرار دادن طیف وسیعی از افراد جامعه با دیدگاه ها و طرز فکر های متفاوت است. وقتی فردی برای یک جمع عمومی سخنرانی می کند باید آنقدر از آمادگی برخوردار باشد که بتواند تمامی مخاطبین خود را فارغ از سن، سطح تحصیلات، نوع دیدگاه و … تحت تاثیر قرار دهد.

بنابراین می توان نتیجه گرفت آمادگی برای سخنرانی اولین و مهمترین نکته برای ارائه یک سخنرانی عمیق و ارزشمند است. برای رسیدن به این آمادگی لازم است که شیوه های سخنرانی، اصول فن بیان، زبان بدن و … مکررا تکرار و تمرین شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت لازمه تبدیل شدن به یک سخنران قهار تنها تمرین و ممارست در انجام آن است.

تمرین مکرر سخنرانی به تجزیه و تحلیل شیوه های ارائه یک متن کمک بسیاری می کند. سخنران در حین تمرین کردن با نقاط ضعف و قوت کلام خود آشنایی پیدا می کند در نتیجه به راحتی می تواند قبل از حضور در جمع موانع و مشکلات را برطرف کند. همچنین با توجه به مطالبی که قرار است ارائه شوند، سبک سخنرانی نیز می تواند متفاوت باشد به همین دلیل در تمرین می توان بسته به نوع مطالب به یک سبک اثرگذار دست یافت.

آشنایی با روش های آمادگی برای سخنرانی

برای ارائه یک سخنرانی ماندگار و اثرگذار لازم است که سخنران در محیطی کاملا شبیه سازی شده اقدام به تمرین کند. در همین راستا تمرین هایی وجود دارد که به کارگیری آنها می تواند کمک شایانی به سخنران کند. در زیر به برخی از روش های تمرین اصولی سخنرانی اشاره می شود که مطالعه آنها می تواند آمادگی برای سخنرانی را افزایش دهد.

1- استفاده از آینه

در مرحله اولیه تمرین برای سخنرانی بهتر است از آینه استفاده شود. هیچ منتقد و مخاطبی نمی تواند به خوبی خود انسان ها باشد بنابراین با تمرین در مقابل آینه می توان به خوبی زبان بدن و نوع حرکات را آنالیز کرد. همچنین با کمک ضبط کردن صدا و شنیدن آن نیز امکان تجزیه و تحلیل فن بیان نیز وجود دارد. بعد از تسلط یافتن به متن و شیوه سخنرانی برای شبیه سازی بهتر می توان اقدام به سخنرانی در جمع کرد. این موضوع به شنیدن نظرات دیگران و برطرف کردن معایب سخنرانی کمک می کند. در نهایت اگر امکان حضور در سالن سخنرانی برای تمرین وجود دارد بهتر است از این فرصت نیز استفاده شود زیرا شبیه سازی هر چه به واقعیت نزدیک تر باشد به آمادگی برای سخنرانی کمک بیشتری می کند.

2- توجه به زمان

یکی از نکات مهم سخنرانی، توجه به زمان است. لازم است سخنران در مراحل تمرین بازه های زمانی هر بخش را مشخص کند این امر نه تنها به ارائه منظم موارد مورد بحث کمک می کند بلکه از ایجاد استرس ناشی از کمبود زمان نیز می کاهد. لازم است در طی مراحل آمادگی برای سخنرانی و انجام تمرینات به مکث ها، سرعت کلام و …. توجه ویژه ای شود.

3- جلوگیری از تقلید

مشاهده سخنرانی افراد موفق این حیطه می تواند بسیار کمک کننده باشد اما لازم است در حین تمرین به این نکته دقت شود که هیچ سخنرانی نباید تقلیدی از دیگری باشد. وقتی شیوه بیان و یا نحوه سخنرانی یک سخنران برگرفته از شخص دیگری باشد مخاطب به صورت ناخودآگاه دچار درگیری ذهنی و پرتی حواس می شود. همچنین این امر به اعتبار سخنران نیز آسیب وارد می کند. لازم است هر سخنرانی نسخه منحصر به فرد خود باشد و تلاش کند بهترین خود را ارائه دهد.

4- ارتباط با مخاطب

شیوه ارتباط گیری با مخاطبان از جمله موارد دیگری است که باید به صورت مکرر تمرین شود. اگر سخنران تمام تمرکز خود را بر ارائه مطالب و چگونگی سخنرانی خود بگذارد نمی تواند بازخورد مناسبی از مخاطب دریافت کند زیرا اصل مهم اثرگذاری یک کلام برقراری ارتباط میان مخاطب و سخنران است. ارتباط چشمی یکی از بهترین شیوه های اثرگذاری بر مخاطب است. لازم است سخنران نگاهش را بین تمام افراد حاضر در جمع تقسیم کند و به صورت غیر مستقیم آنها را مخاطب ویژه مطالب سخنرانی خود قرار دهد. این امر به جلب توجه و نظر مخاطبان کمک زیادی می کند.

5- زبان بدن

در آمادگی برای سخنرانی نباید از بادی لنگویج یا زبان بدن غافل شد. شیوه ایستادن، نوع حرکت دست یا پا، راه رفتن و … از جمله مواردی هستند که در اثرگذاری بر مخاطب نقش مهمی را ایفا می کنند. لازم است سخنرانان برای جلوگیری از یک سخنرانی کسل کننده به زبان بدن خود توجه ویژه ای داشته باشند و تمرینات لازم را مخصوصا در مقابل آینه انجام دهند.

6- فن بیان

فن بیان یکی مهمترین بخش های سخنرانی است که به تمرین بسیار زیادی نیازمند است. فن بیان به فراز و فرود های کلامی، مکث ها، سرعت ادای کلمات، نوع ادای کلمات و …. اشاره دارد. اگر سخنران تنها به روخوانی ساده از روی متن بسنده کند نمی تواند نفوذی بر مخاطب داشته باشد بنابراین لازم است که در حین سخنرانی کلام به صورت آهنگین و با ریتم درست و اصولی ادا شود. در این راستا همانگونه که گفته شد می توان از ضبط کردن صدا بهره برد.

7- ادای درست کلمات

علاوه بر فن بیان، ادای درست کلمات نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مراحل کسب آمادگی برای سخنرانی لازم است سخنران اقدام به تمرین تلفظ صحیح کلمات مخصوصا کلمات تخصصی کند زیرا کوچکترین اشتباهی در این زمینه به راحتی اعتبار سخنران را خدشه دار می کند. لازم به ذکر است بهتر است زبان سخنرانی به جای زبان رسمی، زبان محاوره ای باشد زیرا این زبان از نفوذ بیشتری برخوردار است.

8- تن صدا

نکته دیگری که بسیار اهمیت دارد، تن صدا است. سخنران لازم است صدای خود را به گونه ای تنظیم کنند که تمامی مخاطبین به درستی متوجه کلمات شوند و برای رسیدن به این اصل مهم لازم است از افراط و تفریط جلوگیری به عمل آید. سخنرانی با صدای بلند بسیار آزار دهنده است، از طرف دیگر صدای بسیار پایین نیز موجب سرگردانی مخاطبین می شود.

9- توجه به نوع مخاطب

لازم است سخنرانی و شیوه بیان آن با توجه به نوع مخاطب تنظیم شود. بدون شک وقتی سخنرانی قرار است برای عموم مردم انجام شود باید متن تنظیم شده ساده، روان و فاقد کلمات تخصصی باشد. اما در سخنرانی های علمی هرچقدر متن ارائه شده به دانش تخصصی و فردی نزدیکتر باشد از اعتبار بیشتری برخوردار است.

10- آمادگی برای سخنرانی

سخنران در حین تمرینات، باید ترس های خود را شناسایی و مرتفع کند. زمانی یک سخنران می تواند بر روی مخاطب خود اثر گذار باشد که خود به کلام خود ایمان داشته باشد. وقتی کلمات مطمئن و بدون تردید ادا می شوند مخاطب ناگزیر آنها را می پذیرد. بنابراین قبل از هر اقدامی لازم است باورها و دانش فردی تقویت شود.

11- طنز در کلام

برای تمرین سخنرانی باید از شیوه های مختلف طنازی استفاده شود به گونه ای که در نهایت در جهت تاثیرگذاری کلام و پرهیز از لودگی یک روش خاص شوخی در لابه لای سخنرانی گنجانده شود. استفاده از شوخی می تواند منجر به صمیمی شدن جمع و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر مطالب شود. از طرف دیگر در مراحل آمادگی برای سخنرانی بهتر است سوالاتی نیز طراحی شود تا با مطرح کردن آنها ذهن مخاطب بر متن سخنرانی متمرکز شود.

12- بررسی سوالات احتمالی

در مراحل آمادگی برای سخنرانی لازم است که سخنران به سوالات احتمالی مخاطبان خود فکر کند. در این راستا می توان متن سخنرانی را از جوانب گوناگون بررسی و سوالات احتمالی را پیش بینی کرد. از طرف دیگر ارائه متن سخنرانی به افراد صاحب نظر نیز می تواند مفید باشد زیرا سوالات آنها بدون شک بی شباهت به سوالات مخاطبین نیست.

روش های ذکر شده در بالا تنها بخشی از شیوه های تمرین سخنرانی است. در نهایت باید گفت در جهت کسب آمادگی برای سخنرانی می توان در حین تمرین سخنرانی اقدام به ضبط فیلم کرد. با تماشای فیلم و تجزیه و تحلیل آن می توان به راحتی معایب را شناسایی و برطرف کرد.

سخن پایانی

آمادگی برای سخنرانی در گرو انجام تمرین بسیار زیاد است به همین دلیل باید قبل از آغاز رسمی سخنرانی، زمان لازم برای این امر در نظر گرفته شود. هر چه تمرین زودتر آغاز شود، زمان لازم برای بررسی موشکافانه متن و شیوه سخنرانی نیز بیشتر خواهد بود. رعایت تمامی نکات ذکر شده در بالا و به کارگیری صحیح آنها می تواند به ارتقای سطح سخنرانی و اثرگذاری آن کمک شایانی کند. در نهایت باید گفت سخنرانی دانش مختص به خود را دارد بنابراین موفقیت در آن در گرو مطالعه بسیار زیاد است.